Παρασκευή 13 Ιουλίου 2012

Της Λυγερής - Αργό Καβο-Μαλιά

Τραγούδι από την περιοχή του Κάβο-Μαλιά και της Ελαφονήσου στην Ανατολική Λακωνία. Ανήκει στον δίσκο "Τραγούδια από τον Καβο-Μαλιά και την Ελαφόνησο" και τραγουδά η Μαρία Αρώνη από την Ελαφόνησο.

 Παρότι περιοχή του Μοριά, τα Βάτικα, δηλαδή η περιοχή του Καβό Μαλιά, διατηρεί ένα, υπερέχον του μοραΐτικου, νησιώτικο χρώμα στην μουσικοχορευτική της παράδοση. Οι Βατικιώτες ήταν σε μεγάλο ποσοστό ναυτικοί, επομένως έφερναν πολλά μουσικά στοιχεία από τους τόπους που επισκέπτονταν. Έτσι εντοπίζουμε τεράστιες επιρροές κατά κύριο λόγο από τα Κύθηρα, έπειτα την Κρήτη και τις Κυκλάδες.

Το τσάμικο σχεδόν άγνωστο. Τα λιγοστά τσάμικα του γενικότερου ρεπερτορίου τραγουδιόνταν ως αργά τραγούδια στα τραπέζια των γάμων, αρραβώνων, γιορτών, κλπ. Επίσης σπάνιζαν τα βαριά κλέφτικα ελεύθερου ρυθμού της υπόλοιπης Πελοποννήσου.

Τα αργά τραγούδια του Καβο-Μαλιά έφεραν ρυθμό, όπως η συγκεκριμένη Παραλογή της Λυγερής. Προσιδίαζαν κυρίως στις κυκλαδίτικες ρίμες και λίγο στα ριζίτικα της Δυτικής Κρήτης. Τα όργανα στην περιοχή ήταν βιολί και λαούτο, σπανίως σαντούρι. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό η αχλαδόσχημη κρητική λύρα που εμφανιζόταν μέχρι το '60 σε αρκετά χωριά της Επιδαύρου Λιμηράς (το είχε επισημάνει και ο Σίμων Καράς).

Ειδικά η Ελαφόνησος ήταν "κρητική αποικία"! Βασικό όργανο του νησιού η λύρα. Ποιμενικό όργανο το τσαφάρι (φλογέρα). Μέχρι και η ενδυμασία ήταν νησιώτικη. Μαζί με την φουστανέλα συνηπήρχε και η νησιώτικη βράκα. Η καθημερινή γυναικεία ενδυμασία έφερε μοραΐτικα στοιχεία ενώ η επίσημη ήταν καθαρά επηρεασμένη από τις "Σπαλετοφορούσες" του γειτονικού Τσιρίγου.

Η συγκεκριμένη ηχογράφηση δεν παρουσιάζει το αυθεντικό μουσικό ιδίωμα της περιοχής, λόγω της έντεχνης διασκευής. Το παραδοσιακό στοιχείο χάνεται ωστόσο μένει η αυθεντικότητα της ερμηνείας και η μεσαιωνική μυστηριακή εικόνα που αφήνει η ακρόαση του κομματιού.

"Μια λυγερή τραγούδησε απάνω στον αέρα κι ήταν αέρας δυνατός και πήρε την λαλιά της. Την πήρε και την έριξε στην μέση του πελάγου. Κι όσα καράβια τ' άκουσαν όλα πανιά μαϊνάραν. Παιδιά, μαϊνάρετε πανιά, παιδιά, ρίχτε τα κάτω ν' ακούσουμε την λυγερή σαν τι τραγούδι λέγει..."

 [Μια λυγερή -ποπό ποπό- μια λυγερή τραγούδησε Μια λυγερή τραγούδησε απάνω στον αέρα...]