Η ΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΛΙΜΕΝΙ ΤΟ ΕΤΟΣ 1830 ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ-ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΑΓΙΑΣ (Ιστορική θεμελίωση του εγγράφου των ΓΑΚ)
Γράφει: ο Γιάννης Λεκκάκος-Καθηγητής Σχολ. Σύμβουλος ε.τ
α. Η στάση στο Λιμένι-Ιωάννης(Κατσής) Μαυρομιχάλης
Την άνοιξη του έτους 1830 κυκλοφορούσαν στη Μάνη συνθήματα για την μη πληρωμή των φόρων με την παρακάτω δικαιολογία « Ουδέποτε πλήρωσε η Μάνη και δεν πρέπει να καθιερωθή τοιαύτη κακή συνήθεια».Επί τω λόγω τούτω απαιτούσαν οι Μανιάτες να απομακρυνθεί ο διοικητής Γενοβέλης. Τον Απρίλιο του 1830 ο Ιωάννης (Κατσής)[1] Μαυρομιχάλης συγκρότησε επαναστατική κυβέρνηση στην Τσίμοβα-Αρεόπολη, έδιωξε τους κυβερνητικούς υπαλλήλους, άρπαξε τις προσόδους του τελωνείου και έστειλε μερικούς οπαδούς-φίλους του στη Μονεμβάσια και το Έλος Λακωνίας, όπου λεηλάτησαν τους κατοίκους. Οι προτροπές όμως των Μαυρομιχαλαίων δεν παρέσυραν τους προκρίτους των χωριών, που πρότειναν στον Καποδίστρια να αντιμετωπίσουν τους « αρχηγούς» του κινήματος δια των όπλων.
β. Ο Καποδίστριας ειρηνοποιός
Ο Καποδίστριας « αποφεύγων τον εμφύλιον πόλεμον» για να επικρατήσει ηρεμία δεν άφησε να απαγγελθεί κατηγορία εναντίον του Ιωάννη Μαυρομιχάλη. Η εμφάνιση όμως στα λιμάνια της Μάνης μοίρας του Ρωσικού στόλου και οι ραδιουργίες των Άγγλων και των Γάλλων περιέπλεξαν την κατάσταση και όξυναν τις αντικυβερνητικές εκδηλώσεις, που υποκινούνταν από τους Μαυρομιχαλαίους.Ο Πέτρος Μαυρομιχάλης εκλεγμένος γερουσιαστής βρισκόταν στο Ναύπλιο, φαινόταν αμέτοχος και νομοταγής και απέδιδε τα γεγονότα στην οικονομική εξαθλίωση των κατοίκων της και στις κακές συμπεριφορές των κυβερνητικών οργάνων. Η δυσαρέσκεια και η εχθρότητα των Μαυρομιχαλαίων στον Κυβερνήτη οφειλόταν στην κατάργηση των προνομίων που είχαν στους δασμούς και τη φορολογία κατά την Τουρκική περίοδο ως ηγεμόνων της Μάνης. Ο Καποδίστριας επιμελώς απέφευγε τη σύγκρουση με τους Μαυρομιχαλαίους. Σε επιστολή του στο στρατηγό Σνάϊντερ γράφει: «…….απέρριψα και εμμενώς απορρίπτω τούτο …….μη θέλων ουδ’ οπωσούν να παραδεχθώ χαλεπά πολιτεύματα εξ’ ων το Έθνος ηδύνατο οποτεδήποτε να πάθη ολέθρια.»
γ. Οι ανησυχίες του Καποδίστρια, ο Κορνήλιος, νέος Έκτακτος Επίτροπος-Διοικητής Καλαμάτας.
Ο Καποδίστριας σε έγγραφο του στο στρατηγό Σνάϊντερ με ημερομηνία 26 Δεκεμβρίου 1830 διατυπώνει τις ανησυχίες του για την απροκάλυπτη οργάνωση στρατιωτικών σωμάτων προς δημιουργία στασιαστικών κινημάτων, λέγοντας, « Ακούραστοι οδοιπόροι δεν παύουν μεταβαίνοντες από το εν μέρος τούτων εις το άλλο ενεργούντες μυστικάς εταιρείας και ταραχάς……..» Την περίοδο αυτή τα περισσότερα μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη, που η κυβέρνηση τα θεωρούσε σαν τους κύριους υποκινητές των στάσεων στη Μάνη βρίσκονταν μακριά από την επαρχία τους. Ο Πετρόμπεης, ο αδελφός του Κωνσταντίνος και ο γιός του Γεώργιος ήταν στο Ναύπλιο, ο Ιωάννης(Κατσής) Μαυρομιχάλης ήταν υπό περιορισμό στις Σπέτσες και ο γιός του Ηλίας βρισκόταν στο Άργος.
δ. Ταραχές στο Λιμένι
Ξαφνικά τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου όμως έρχεται είδηση στο Ναύπλιο, ότι ξέσπασαν στο Λιμένι ταραχές, διώχθηκε βίαια ο έκτακτος Επίτροπος Κορνήλιος και οι Μανιάτες ετοιμάζονταν να προχωρήσουν με στασιαστικές διαθέσεις στο Ναύπλιο. Ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης εσπευσμένα επισκέπτεται τον Κυβερνήτη στην Αίγινα και του ζητάει να μεταβεί στο Λιμένι για να επιβάλλει την τάξη. Ο κυβερνήτης πείθεται για τις ειλικρινείς του προτάσεις και του έδωσε την άδεια. Σε επιστολή του ο Καποδίστριας προς το Γραμματέα της Επικρατείας Ν. Σπηλιάδη δείχνει ότι πίστευε πως ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης με το κύρος του θα κατόρθωνε να ειρηνεύσει τους εξεγερμένους και ζήτησε από τον Πετρόμπεη να γράψει « ….σοβαρά και ανοικτά προς τους συγγενείς του ζητώντας τους να ανακαλέσουν για όσα τον κατηγορούσαν πως τους συμβούλευσε προτρέποντας τους να συγκεντρωθούν στο Ναύπλιο.»
ε. Κάλεσμα του επισκόπου Λαγίας προς τους κατοίκους της επαρχίας Μαλεύρι
Πανοσιότατοι και ευλαβέστατοι ιερείς ομού μετά των ευλογημένων χριστιανών και πατριωτών μας και δημογερόντων της επαρχίας Μαλεύρι παρακαλείσθε άμα όπου λάβετε το παρόν μας να ταχύνη ο δρόμος σας το ογληγορότερον να έλθητε έως εδώ όπου ευρισκόμεθα και οι λοιποί πατριώτες σας και μη λήψετε και ο σκοπός μας αποβλέπη δια να απεράσωμεν μέσα όπου είναι το κακόν και να το σβύσωμεν και τότε ελπίζωμεν να εύρη και η πατρίς μας τα δίκαια της. Επί τούτοις σας προσμένωμεν το συντομώτερον
Ο Ευχέτης σας
+ Λαγίας Μακάριος Μιχάλης Λιγορακάκης[2]
Ιωανίκιος Ιερομόναχος Θοδωρής Μεσίσκλης
και ηγούμενος Πιοντών Θοδωρής Καντήρος
Παπά-Απόστολος Καλογερόγιαννης Πανάγος Κυρίμης
Γιάννης Μελάς[3] Σταυριανός Βεντικάκος
Νικόλας Τεκουλάκος Δημακόγιανης Λεκκάκος[4]
Βασίλης Γεωργόπουλος[5] Γιανούζος Δεμέστιχας
Πέτρος Κανακάκης Λαμπρινός Τζορτζάκος(Παπουλάκος)
Δημήτρης Σάσαρης[6] Γερακάρης Αρφάνης
Δ. Πουλικάκος[7] Παναγιώτης Ταγαρουλάκος
Μιχάλης Σκλαβουνάκος Γεώργας Αμουσαδάκος
Κυριακούλης Αντωνάκος Ηλίας Αποστολάκος
Ηλίας Γιανικάκης Ιωάννης Γλετζάκος
Δικαίος Βουδιγάρης[8] Ηλίας Δημητρακουλάκος
Μιχάλης Καραβοκύρης Μιχακάκος
Ισον Απαράλλακτο
Τη 20 Ιανουαρίου 1831 Σκαρδαμούλα
Ο του κατά την Σπάρτην Διοικητηρίου Γραμματεύς
Κωνσταντίνος Πεντεδέκας
Το ανωτέρω έγγραφο-κάλεσμα του Επισκόπου Λαγίας Μακαρίου και των εκπροσώπων των σημαντικών οικογενειών της Μάνης προς τους κατοίκους της επαρχίας Μαλεύρι αφορά τη συγκέντρωση των Μανιατών στο Λιμένι με προφανέστατη την πρόθεση μετάβασης τους στο Ναύπλιο για το θέμα της φορολογίας της Μάνης και των ακατανόητων προς αυτούς συμπεριφορών των κρατικών υπαλλήλων.
[1]. Κατσής σημαίνει τελώνης.
[2] . Είναι εκπρόσωπος της πατριάς των Καουριάνων της Κοίτας-Γαρδενίτσας-Πόρτο Κάγιο.
[3].Εκ της πατριάς των Ριτσιάνων της Λάγιας και των οικισμών της.
[4].Ο υπό τα στοιχεία Δημακόγιαννης Λεκκάκος πρόκριτος είναι πρόγονος των φερόντων σήμερα το επώνυμο Δημακόγιαννης, που είναι κλάδος της πατριάς του Λέκκα.
[5].Εκ της πατριάς των Γιαννακομιχελιάνων της Λάγιας-Πιοντών.
[6].Εκ της πατριάς των Λεφατζιάνων-Κάρλων της Νόμιας και του Μεζάπου.
[7].Είναι εκπρόσωπος των Ντουβιάνων-Κοντόσταβλων της Βάμβακας . Ανήκει στην πατριά του Λέκκα, αλλά ως σώγαμβρος έχει συσσωματωθεί στους Κοντόσταβλους. Υπήρξε μια ξεχωριστή δυναμική παρουσία στην Επανάσταση του 1821 και ήταν μεταξύ των οπλαρχηγών που ελευθέρωσαν την Καλαμάτας.
[8].Είναι εκπρόσωπος της πατριάς των Ξενιάνων της Μίνας.
Γράφει: ο Γιάννης Λεκκάκος-Καθηγητής Σχολ. Σύμβουλος ε.τ
Την άνοιξη του έτους 1830 κυκλοφορούσαν στη Μάνη συνθήματα για την μη πληρωμή των φόρων με την παρακάτω δικαιολογία « Ουδέποτε πλήρωσε η Μάνη και δεν πρέπει να καθιερωθή τοιαύτη κακή συνήθεια».Επί τω λόγω τούτω απαιτούσαν οι Μανιάτες να απομακρυνθεί ο διοικητής Γενοβέλης. Τον Απρίλιο του 1830 ο Ιωάννης (Κατσής)[1] Μαυρομιχάλης συγκρότησε επαναστατική κυβέρνηση στην Τσίμοβα-Αρεόπολη, έδιωξε τους κυβερνητικούς υπαλλήλους, άρπαξε τις προσόδους του τελωνείου και έστειλε μερικούς οπαδούς-φίλους του στη Μονεμβάσια και το Έλος Λακωνίας, όπου λεηλάτησαν τους κατοίκους. Οι προτροπές όμως των Μαυρομιχαλαίων δεν παρέσυραν τους προκρίτους των χωριών, που πρότειναν στον Καποδίστρια να αντιμετωπίσουν τους « αρχηγούς» του κινήματος δια των όπλων.
β. Ο Καποδίστριας ειρηνοποιός
Ο Καποδίστριας « αποφεύγων τον εμφύλιον πόλεμον» για να επικρατήσει ηρεμία δεν άφησε να απαγγελθεί κατηγορία εναντίον του Ιωάννη Μαυρομιχάλη. Η εμφάνιση όμως στα λιμάνια της Μάνης μοίρας του Ρωσικού στόλου και οι ραδιουργίες των Άγγλων και των Γάλλων περιέπλεξαν την κατάσταση και όξυναν τις αντικυβερνητικές εκδηλώσεις, που υποκινούνταν από τους Μαυρομιχαλαίους.Ο Πέτρος Μαυρομιχάλης εκλεγμένος γερουσιαστής βρισκόταν στο Ναύπλιο, φαινόταν αμέτοχος και νομοταγής και απέδιδε τα γεγονότα στην οικονομική εξαθλίωση των κατοίκων της και στις κακές συμπεριφορές των κυβερνητικών οργάνων. Η δυσαρέσκεια και η εχθρότητα των Μαυρομιχαλαίων στον Κυβερνήτη οφειλόταν στην κατάργηση των προνομίων που είχαν στους δασμούς και τη φορολογία κατά την Τουρκική περίοδο ως ηγεμόνων της Μάνης. Ο Καποδίστριας επιμελώς απέφευγε τη σύγκρουση με τους Μαυρομιχαλαίους. Σε επιστολή του στο στρατηγό Σνάϊντερ γράφει: «…….απέρριψα και εμμενώς απορρίπτω τούτο …….μη θέλων ουδ’ οπωσούν να παραδεχθώ χαλεπά πολιτεύματα εξ’ ων το Έθνος ηδύνατο οποτεδήποτε να πάθη ολέθρια.»
γ. Οι ανησυχίες του Καποδίστρια, ο Κορνήλιος, νέος Έκτακτος Επίτροπος-Διοικητής Καλαμάτας.
Ο Καποδίστριας σε έγγραφο του στο στρατηγό Σνάϊντερ με ημερομηνία 26 Δεκεμβρίου 1830 διατυπώνει τις ανησυχίες του για την απροκάλυπτη οργάνωση στρατιωτικών σωμάτων προς δημιουργία στασιαστικών κινημάτων, λέγοντας, « Ακούραστοι οδοιπόροι δεν παύουν μεταβαίνοντες από το εν μέρος τούτων εις το άλλο ενεργούντες μυστικάς εταιρείας και ταραχάς……..» Την περίοδο αυτή τα περισσότερα μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη, που η κυβέρνηση τα θεωρούσε σαν τους κύριους υποκινητές των στάσεων στη Μάνη βρίσκονταν μακριά από την επαρχία τους. Ο Πετρόμπεης, ο αδελφός του Κωνσταντίνος και ο γιός του Γεώργιος ήταν στο Ναύπλιο, ο Ιωάννης(Κατσής) Μαυρομιχάλης ήταν υπό περιορισμό στις Σπέτσες και ο γιός του Ηλίας βρισκόταν στο Άργος.
δ. Ταραχές στο Λιμένι
Ξαφνικά τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου όμως έρχεται είδηση στο Ναύπλιο, ότι ξέσπασαν στο Λιμένι ταραχές, διώχθηκε βίαια ο έκτακτος Επίτροπος Κορνήλιος και οι Μανιάτες ετοιμάζονταν να προχωρήσουν με στασιαστικές διαθέσεις στο Ναύπλιο. Ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης εσπευσμένα επισκέπτεται τον Κυβερνήτη στην Αίγινα και του ζητάει να μεταβεί στο Λιμένι για να επιβάλλει την τάξη. Ο κυβερνήτης πείθεται για τις ειλικρινείς του προτάσεις και του έδωσε την άδεια. Σε επιστολή του ο Καποδίστριας προς το Γραμματέα της Επικρατείας Ν. Σπηλιάδη δείχνει ότι πίστευε πως ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης με το κύρος του θα κατόρθωνε να ειρηνεύσει τους εξεγερμένους και ζήτησε από τον Πετρόμπεη να γράψει « ….σοβαρά και ανοικτά προς τους συγγενείς του ζητώντας τους να ανακαλέσουν για όσα τον κατηγορούσαν πως τους συμβούλευσε προτρέποντας τους να συγκεντρωθούν στο Ναύπλιο.»
ε. Κάλεσμα του επισκόπου Λαγίας προς τους κατοίκους της επαρχίας Μαλεύρι
Πανοσιότατοι και ευλαβέστατοι ιερείς ομού μετά των ευλογημένων χριστιανών και πατριωτών μας και δημογερόντων της επαρχίας Μαλεύρι παρακαλείσθε άμα όπου λάβετε το παρόν μας να ταχύνη ο δρόμος σας το ογληγορότερον να έλθητε έως εδώ όπου ευρισκόμεθα και οι λοιποί πατριώτες σας και μη λήψετε και ο σκοπός μας αποβλέπη δια να απεράσωμεν μέσα όπου είναι το κακόν και να το σβύσωμεν και τότε ελπίζωμεν να εύρη και η πατρίς μας τα δίκαια της. Επί τούτοις σας προσμένωμεν το συντομώτερον
Ο Ευχέτης σας
+ Λαγίας Μακάριος Μιχάλης Λιγορακάκης[2]
Ιωανίκιος Ιερομόναχος Θοδωρής Μεσίσκλης
και ηγούμενος Πιοντών Θοδωρής Καντήρος
Παπά-Απόστολος Καλογερόγιαννης Πανάγος Κυρίμης
Γιάννης Μελάς[3] Σταυριανός Βεντικάκος
Νικόλας Τεκουλάκος Δημακόγιανης Λεκκάκος[4]
Βασίλης Γεωργόπουλος[5] Γιανούζος Δεμέστιχας
Πέτρος Κανακάκης Λαμπρινός Τζορτζάκος(Παπουλάκος)
Δημήτρης Σάσαρης[6] Γερακάρης Αρφάνης
Δ. Πουλικάκος[7] Παναγιώτης Ταγαρουλάκος
Μιχάλης Σκλαβουνάκος Γεώργας Αμουσαδάκος
Κυριακούλης Αντωνάκος Ηλίας Αποστολάκος
Ηλίας Γιανικάκης Ιωάννης Γλετζάκος
Δικαίος Βουδιγάρης[8] Ηλίας Δημητρακουλάκος
Μιχάλης Καραβοκύρης Μιχακάκος
Ισον Απαράλλακτο
Τη 20 Ιανουαρίου 1831 Σκαρδαμούλα
Ο του κατά την Σπάρτην Διοικητηρίου Γραμματεύς
Κωνσταντίνος Πεντεδέκας
Το ανωτέρω έγγραφο-κάλεσμα του Επισκόπου Λαγίας Μακαρίου και των εκπροσώπων των σημαντικών οικογενειών της Μάνης προς τους κατοίκους της επαρχίας Μαλεύρι αφορά τη συγκέντρωση των Μανιατών στο Λιμένι με προφανέστατη την πρόθεση μετάβασης τους στο Ναύπλιο για το θέμα της φορολογίας της Μάνης και των ακατανόητων προς αυτούς συμπεριφορών των κρατικών υπαλλήλων.
[1]. Κατσής σημαίνει τελώνης.
[2] . Είναι εκπρόσωπος της πατριάς των Καουριάνων της Κοίτας-Γαρδενίτσας-Πόρτο Κάγιο.
[3].Εκ της πατριάς των Ριτσιάνων της Λάγιας και των οικισμών της.
[4].Ο υπό τα στοιχεία Δημακόγιαννης Λεκκάκος πρόκριτος είναι πρόγονος των φερόντων σήμερα το επώνυμο Δημακόγιαννης, που είναι κλάδος της πατριάς του Λέκκα.
[5].Εκ της πατριάς των Γιαννακομιχελιάνων της Λάγιας-Πιοντών.
[6].Εκ της πατριάς των Λεφατζιάνων-Κάρλων της Νόμιας και του Μεζάπου.
[7].Είναι εκπρόσωπος των Ντουβιάνων-Κοντόσταβλων της Βάμβακας . Ανήκει στην πατριά του Λέκκα, αλλά ως σώγαμβρος έχει συσσωματωθεί στους Κοντόσταβλους. Υπήρξε μια ξεχωριστή δυναμική παρουσία στην Επανάσταση του 1821 και ήταν μεταξύ των οπλαρχηγών που ελευθέρωσαν την Καλαμάτας.
[8].Είναι εκπρόσωπος της πατριάς των Ξενιάνων της Μίνας.
