Από τις παλιές φωτογραφίες του 1960 με το Μνημόσυνο στο Μονοδέντρι για τους 118 δίχως μνημείο και μόλις με μια χούφτα ανθρώπους και τον παπαΧίο του Α. Νίκωνος...
Στο 1964-1967 και στον ευπατρίδη Δήμαρχος κι ευεργέτη της Σπάρτης Γεώργιο Σαϊνόπουλο όπου κατά την πρώτηη θητεία θεμελίωσε το μνημείο των 118 πατριωτών που εκτ΄λεσαν οι Γερμανοί (τον έπαυσε η χούντα). Μάλιστα, τον πρώτον καιρό το μνημείο το φύλαγαν οι συγγενείς των θυμάτων μέρα-νύχτα γιατί οι καταδότες-συνεργάτες των γερμανών και οι ομοϊδεάτες τους απειλούσαν ότι θα το γκρεμίσουν.
Αργότερα ο Γ. Σαϊνόπουλος, κατά τη δεύτερη θητεία του, 1974-1978, θεσμοθέτησε, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το επίσημο μνημόσυνο των 118 ενώ υπήρξαν και μειοψηφήσαντες!!!
Κατόπιν ο Γ. Σαϊνόπουλος , πλήρωσε το τόλμημά του (να ξεπληρώσει το Χρέος της Σπάρτης στους 118) χάνοντας την επόμενη εκλογή του για δήμαρχος!!!
Αν δεν ήταν ο Γ. Σαϊνόπουλος ΙΣΩΣ σήμερα οι 118 Μάρτυρες της Ελευθερίας να είχαν λησμονηθεί παντελώς, γιατί οι συνεργάτες των γερμανών εκμεταλλευόμενοι το μετεμφυλιακό κλίμα κατέστησαν ΕΝΟΧΗ τη συλλογική συνείδηση της Σπάρτης για την προδοσία και το έγκλημα και ύποπτο αριστερών φρονημάτων όποιον μιλούσε για τους 118.
Ακόμα και οι συγγενείς των θυμάτων φοβούνταν (και φοβούνται ακόμη) να μιλήσουν για τους Νεκρούς τους!!!
Επιτέλους πλέον η Σπάρτη, 72 χρόνια μετά, με εκφδήλωση τιμής και μνήμης σπάει τα δεσμά των δωσίλογων - ταγματασφαλιτών-καταδοτών της εποχής εκείνης και τιμά τους 118 δολοφονημένους πατριώτες της 26 Νοεμβρίου του 1943.
